Zbiorowe prawo pracy, a w konsekwencji również układy zbiorowe pracy mają za zadanie poprawiać sytuację pracowników oraz dbać o ich dobrobyt socjalny. W Polsce instytucja zbiorowego prawa pracy funkcjonuje już od wielu lat. Jeśli jednak w twoim miejscu pracy nadal nie można spotkać się z układem zbiorowym pracy, to warto zainteresować się kwestią dotyczącą tego, czym są te rozwiązania i jak mogą wpłynąć na sytuację i pozycję pracowników. Przedstawiamy najważniejsze informacje na ten temat.
Zbiorowe prawo pracy – co to takiego?
Zbiorowe prawo pracy odnosi się do wszystkich zasad regulujących prawa i interesy grupowe pracowników i pracodawców. Adresatami tych praw są między innymi związki zawodowe, przedstawicielstwa pracowników oraz pracodawcy i ich związki.
W jakim celu tworzone jest zbiorowe prawo pracy?
Głównym i najważniejszym celem powstania zbiorowego prawa pracy jest polepszenie pozycji pracowników. Wynika to z faktu, że pracownicy z reguły są zwykle na nieco słabszej pozycji niż pracodawca, szczególnie pod kątem ekonomicznym. Najważniejszą i podstawową zasadą zbiorowego prawa pracy jest prawo do swobodnego zrzeszania się pracowników i pracodawców. Na mocy zbiorowych układów pracy pracownikom przyznawane są prawa socjalne czy przywileje, które wykraczają poza określone przepisami minimum.
Czym jest układ zbiorowy pracy?
Zbiorowy układ pracy jest wewnętrznym aktem normatywnym. Oznacza to, że jest on zawierany pomiędzy pracodawcą lub organizacjami, związkami pracodawców, a związkami zawodowymi i obowiązuje wyłącznie w danym zakładzie pracy (firmie, przedsiębiorstwie). Zbiorowy układ pracy poszerza prawa pracowników, które co do zasady zawarte są w Kodeksie pracy i wynikają ze stosunku pracy. Postanowienia zawarte w układzie zbiorowym pracy nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przywileje przewidziane mu przez prawo krajowe, czyli właśnie Kodeks pracy.
W przypadku ewentualnego sporu sądowego z pracodawcą pracownik może powoływać się na przepisy wprowadzone przez zbiorowy układ pracy. Jego postanowień powinny przestrzegać obie strony stosunku pracy. Obowiązek ten może być egzekwowany na drodze sądowej.
Rodzaje zbiorowych układów pracy
Zbiorowe układy pracy dzielą się na ponadzakładowe układy zbiorowe pracy i zakładowe układy zbiorowe. Pierwsze z nich, to są zawierane dla więcej niż jednego pracodawcy. Najczęściej obejmują one pracowników zatrudnionych w jednej branży lub sektorze gospodarki. Natomiast zakładowe układy zbiorowe są zawierane tylko dla jednego pracodawcy. Tym samym tworzą organizację związkową zrzeszającą pracowników, dla których dany układ został zawarty, a więc zatrudnionych u tego samego pracodawcy. Od reguły tej istnieje jeden wyjątek. Zakładowy układ zbiorowy może być zawarty dla więcej niż jednego pracodawcy, ale tylko pod warunkiem, że pracodawcy ci wchodzą w skład tej samej osoby prawnej.
Zbiorowe prawo pracy niesie szereg korzyści dla pracownika i stoi na straży jego praw i przywilejów. Pracownicy chronieni są chronieni układem zbiorowym i mogą lepiej bronić swoich interesów.
źródło: sawickiwspolnicy.pl